अननसाची शेती (Pineapple Farming)

नमस्कार शेतकरी बंधूंनो,

देहात परिवारात आपले सहर्ष स्वागत आहे!

सध्या शेतकरी मित्र सर्वत्र फळबाग लागवड करताना दिसतात. फळबाग शेतीमधून चांगल्या उत्पन्ना सोबतच पैसे देखील चांगल्या प्रमाणात मिळतात म्हणूनच शेतकऱ्यांचा काळ फळबाग शेतीकडे वाढला आहे. अननस हे निवडुंग जातीचे सदाहरित फळ आहे, ज्याची लागवड कोणत्याही महिन्यात केली जाऊ शकते, परंतु चांगले उत्पादन मिळविण्यासाठी मे-जुलैपर्यंत त्याची पुनर्लावणी करण्याची शिफारस केली जाते. भारतात सुमारे 92,000 हेक्टरवर अननसाची लागवड केली जाते, ज्यामुळे दरवर्षी 14 लाख 96 हजार टन उत्पादन मिळते.  अननसाची पूर्ण बारा महिने लागवड करता येते तसेच बाजारात सुद्धा बारा महिने अननसाला मागणी असते. चला तर मग जाणून घेऊया अननसाची शेती विषयीची माहिती.

अननसाच्या लागवडीसाठी योग्य हवामान (Suitable Temperature for Pineapple):

• अननस लागवडीसाठी दमट हवामान लागते तसेच पाऊस सुद्धा जास्त लागतो.
• अननसामध्ये जास्त उष्णता सहन करण्याची शक्ती नसते.
• 22 - 32 अंश तापमान अननसासाठी योग्य आहे.

अननस लागवडीसाठी योग्य जमीन (Suitable Soil for Pineapple):

• अननसाच्या लागवडीसाठी वालुकामय चिकनमाती चांगली असते.
• पाणी साचलेल्या जमिनीत अननसाची लागवड करू नये.
• आम्लयुक्त मातीचा पीएच 5 ते 6 च्या दरम्यान असावा.

अननस लागवडीसाठी योग्य वेळ:

• अननसाची वर्षातून दोन वेळा लागवड करता येते.
• पहिला टप्पा जानेवारी ते मार्च आणि दुसरा टप्पा मे ते जुलैच्या दरम्यान असतो.
• तर दुसऱ्या बाजूस ज्या भागात मध्यम उबदार हवामान असते त्या भागात बारा महिने अननसाची लागवड करता येते.

अननस शेतीसाठी सुधारित वाण (Pineapple Varieties):

• क्वीन
• मॉरिशियस
• जायंट क्यू
• रेड स्पॅनिश

अननस लागवडीसाठी शेत तयार करणे:

• उन्हाळ्यात सर्व प्रथम उलट्या नांगराने मातीची खोल नांगरणी करावी आणि काही दिवस शेत मोकळे ठेवावे.
• कुजलेले शेणखत जमिनीत मिसळावे आणि त्याव रोटाव्हेटर चालवून जमीन भुसभुशीत करावी.

अननस लागवड पद्धत (Pineapple Cultivation):

• बहुतांश भागात अननसाची लागवड डिसेंबर ते मार्च महिन्यात केली जाते. ज्यावेळी अतिवृष्टी होत असते त्यावेळी लागवड करू नये.
• अननस काढणीपूर्वी त्याचे शेत व्यवस्थित तयार करावे. यासाठी सर्वप्रथम शेताची खोल नांगरणी करावी. त्यामुळे शेतातील जुन्या पिकाचे अवशेष पूर्णपणे नष्ट होतात.
• यानंतर काही वेळ शेत मोकळे सोडावे. यामुळे शेतातील मातीला पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळेल.
• नंतर 15 ते 17 वर्षे जुने शेणखत शेतात टाकून जमिनीत चांगले मिसळावे.
• खत जमिनीत मिसळल्यानंतर दोन ते तीन तिरकस नांगरणी मशागत यंत्राद्वारे करावी.
• नांगरणीनंतर शेताला पाणी देऊन नांगरणी करावी. यानंतर जेव्हा शेताची माती वरून कोरडी दिसू लागते तेव्हा रोटाव्हेटरच्या साहाय्याने गठ्ठे फोडून माती कुस्करावी.
• माती कुस्करल्यानंतर, ती सपाट करा, ज्यामुळे शेत समतल होईल.
• अननसाच्या झाडांना पुरेशा प्रमाणात खत देण्यासाठी, प्रथम नांगरणीनंतर जुने शेणखत टाकले जाते, त्याऐवजी आपण रासायनिक खत देखील वापरू शकता.
• यासाठी 340 किलो स्फुरद, 680 किलो अमोनियम सल्फेट आणि 680 किलो पोटॅश वर्षातून दोनदा शेतात दिल्याने झाडांची चांगली वाढ होण्यास मदत होते.
• शेत तयार झाल्यानंतर 90 सेमी अंतरावर 15 ते 30 सेमी वर खोल खड्डा करावा आणि लागवड करावी.

अननस शेतीमध्ये सिंचन व्यवस्थापन (Water Management in Pineapple):

• अननसाचे रोप जर पावसाळ्यात लावले तर त्यास सिंचनाची गरज भासणार नाही.
• झाड उगवल्यानंतर 10 - 15 दिवसांनी सिंचनाची सोय करावी.

अननसाच्या लागवडीतुन उत्पादन:

एक एकर शेतात आपण 6.5-7 हजार रोपे लावू शकतो यामधून 1.2-1.6 टन उत्पादन मिळते. एका फळाचे वजन 2 किलो च्या आसपास असते ज्याची बाजारामध्ये किमंत 150 - 200 रुपये असते.

अशा प्रकारे योग्य रित्या, आपल्या शेतातील मातीनुसार योग्य हवामानानुसार अननसाची लागवड केल्यास भरपूर उत्पादन मिळू शकते. तुम्ही तुमच्या अननस पिकाच्या लागवडीकरता कोणते तंत्र वापरता? याबद्दलची माहिती आपल्या इतर शेतकरी मित्रांसह कमेंट्सद्वारे शेयर करा. सोबतच या लेखाला लाईक करायला आणि लेखावर कमेंट करायला विसरू नका. यासारख्या विविध पिकांच्या महत्वपूर्ण माहितीसाठी “बागायती पिके” चॅनेलला फॉलो करा. तसेच तुमच्या समस्यांच्या निवारणासाठी आमच्या टोल फ्री क्रमांक 1800-1036-110 वर संपर्क साधून कृषी तज्ञांकडून मोफत सल्ला मिळवा.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (Frequently asked Questions):

1. अननस लागवडीसाठी योग्य जमीन कोणती?

अननसाच्या लागवडीसाठी वालुकामय चिकनमाती चांगली मानली जाते.

2. अननस लागवड कधी करतात?

अननसाची लागवड वर्षातून दोन वेळा करतात. पहिला टप्पा जानेवारी ते मार्च आणि दुसरा टप्पा मे ते जुलैच्या दरम्यान असतो.

3. अननसाची वाढ होण्यास किती कालावधी लागतो?

अननस साधारणपणे लागवडीनंतर पाच ते सहा महिन्यांनी फुलतात, परागणानंतर लगेचच फळे विकसित होऊ लागतात