टोमॅटो उशिरा येणाऱ्या करप्याचे व्यवस्थापन (Tomato: Management of late blight)

नमस्कार शेतकरी मित्रांनो,

देहात परिवारात आपले सहर्ष स्वागत आहे!

महाराष्‍ट्रात टोमॅटो लागवडी खाली अंदाजे 29190 हेक्‍टर क्षेत्र असून, टोमॅटो हे महाराष्ट्राचे प्रमुख भाजीपाला पीक आहे. टोमॅटो पिकाची लागवड महाराष्ट्रात सध्या सर्वच जिल्ह्यां मध्ये होते परंतु सर्वात जास्त लागवड नाशिक, पुणे, अहमदनगर, सातारा जिल्ह्या मध्ये होते. टोमॅटो पीक जरी वर्षभर घेता येत असले तरी हवामानातील तापमानाचा विचार करुन पीक घेतले तर उत्पादनात निश्चित वाढ दिसुन येते. वातावरणातील सततच्या बदलांमुळे टोमॅटो पिका मध्ये विविध रोगांचा प्रादुर्भाव आढळून येतो आणि पिकाचे नुकसान होते. म्हणूनच पिकाचे नुकसान टाळण्याच्या दृष्टीने आज आपण त्यातीलच एका म्हणजेच टोमॅटो पिकामधील उशिरा येणाऱ्या करपा रोग व्यवस्थापनाविषयीची माहिती जाणून घेणार आहोत.

प्रथम जाणून घेऊया करपा रोग म्हणजे काय याविषयी (Blight Disease in Tomato):

• करपा हा एक बुरशीजन्य रोग असून, याची लक्षणे ही रोपाच्या पानांवरती सहजपणे दिसून येतात.
• करपा रोग बियाणे व जमिनीतील बुरशीमुळे होतो.
• तसेच झाडाचे रोगग्रस्त अवशेष, हवा, पाणी व कीटकांमार्फत या रोगाचा प्रसार होतो.

टोमॅटो पिकावर कोणत्या प्रकारचे करपा दिसून येतात?

1. टोमॅटोच्या पिकात लवकर येणारा करपा रोग (टोमॅटो अर्ली ब्लाइट | Tomato Early Blight)
2. टोमॅटोच्या पिकात उशिरा येणारा करपा रोग (टोमॅटो लेट ब्लाइट | Tomato Late Blight)

चला आता जाणून घेऊया टोमॅटोच्या पिकात उशिरा येणाऱ्या करपा रोगाविषयी:

टोमॅटोच्या पिकात उशिरा येणारा करपा रोग ( टोमॅटो लेट ब्लाइट | Tomato Late Blight) -

फायटोप्थोरा इन्फेस्टन्स नावाच्या बुरशीमुळे हा रोग होतो.

लक्षणे:

• पाने, खोड, फांद्या आणि हिरव्या, लाल फळांवर आढळून येतो.
• सुरवातीला पानावर काळपट ते फिक्कट तपकिरी रंगाचे गोलाकार ठिपके दिसून येतात.
• ढगाळ हवामानात रोगाचा प्रादुर्भाव वाढून खोड, पाने आणि फळांवर पसरून पाने करपून गळतात.
• अती आर्द्र हवामानात पानाच्या पृष्ठभागावर आणि ठिपक्‍याच्या कडेवर पांढऱ्या बुरशीची वाढ होते.

टोमॅटोच्या पिकात उशिरा येणारा करपा रोग नियंत्रणासाठी उपाय (Tomato Late Blight Management):

• पिकाची फेरपालट करावी.
• लागवडीपूर्वी रोपांवर बुरशीनाशकाची प्रक्रिया करावी.
• झाडावरील तसेच जमिनीवर पडलेली रोगग्रस्त फळे, पाने गोळा करून जमिनीत गाडावित अथवा जाळून नष्ट करावीत.
• मॅन्कोझेब 75% डब्ल्यूपी (देहात DEM-45) 500 ग्रॅम प्रति एकर 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी किंवा
• रोगाची लक्षणे दिसताच अझॉक्सीस्ट्रोबिन 11% + टेब्युकोनाझोल 18.3% एससी (देहात अझिटॉप) 300 मिली प्रति एकर 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी किंवा
• अझोक्सिस्ट्रोबिन 18.2% + डायफेनोकोनाझोल 11.4% एससी (देहात सिमपेक्ट) 200 मिली प्रति 200 लिटर पाणी फवारणी करावी किंवा
• क्लोरोथालोनिल 75% डब्ल्यूपी (कोरोमंडल-जटायू) 500 ग्रॅम प्रति एकर फवारणी करावी किंवा
• फ्लुओपिकोलाइड 62.5 + प्रोपामोकार्ब हाइड्रोक्लोराइड 625 एससी (बायर-इन्फिनिटो) 400-450 मिली प्रति एकर फवारणी करावी किंवा
• एमेटोक्ट्रैडिन 27% + डिमेथोमोर्फ 20.27% एससी (बीएएसएफ-झम्प्रो) 320 से 400 मिली प्रति एकर फवारणी करावी.

फवारणी करताना लक्षात ठेवायच्या गोष्टी:

फवारणी करताना घ्यावयाची काळजी:

• फवारणीसाठी गढूळ पाणी वापरू नये. स्वच्छ पाणीच वापरावे.
• फवारणी द्रावण प्लास्टिक बकेटमध्ये करावे.
• शक्य झाल्यास फवारणीच्या वेळेस आपण स्वतः शेतात हजर राहावे.
• फवारणीच्या दिवशी ढगाळ वातावरण असल्यास शक्यतोवर फवारणी करू नये व केल्यास बेस्ट स्टीकरचा वापर अवश्य करावा. तरीही ताबडतोब पाऊस पडल्यास फवारणीचा फायदा होत नाही.
• औषध तयार करताना प्रथम थोड्या पाण्यात घेऊन नंतर जास्त पाण्यात मिसळावे व व्यवस्थित ढवळून घ्यावे.
• फवारणी शक्यतोवर सकाळी व दुपारी 4 नंतर करावी. जास्त उन्हामध्ये कृषी रसायनांचे विघटन होते व पाहिजे तसे परिणाम दिसत नाहीत.
• तणनाशकांचा पंप फवारणीसाठी शक्यतोवर वापरू नाही.
• एकाच औषधाचा किंवा एकाच गटातील औषधांचा सतत वापर करू नये. त्यामुळे किडींमध्ये प्रतिकारशक्ती वाढते.
• कीटकनाशके, बुरशीनाशके, संजीवके, एकत्र फवारताना त्यांची सुसंगतता पडताळून पाहावी. द्रावण घट्ट झाल्यास, फाटल्यास किंवा न विरघळल्यास फवारू नये.
• फवारणीसाठी तयार करून ठेवलेल्या द्रावणाचा ताबडतोब वापर करावा, ते जास्त काळ ठेवू नये.
• फवारणी सर्व झाडावर खालीवर पानांच्या मागे-पुढे एकसमान होईल याची काळजी घ्यावी.
• फवारणी करताना सिलिकॉनयुक्त स्टिकरचा 5 मिली प्रति पंपनुसार वापर करावा.
• 2 औषधे मिसळताना औषधे फुटल्यास त्वरित आमच्या टोल फ्री नंबर 1800 -1036 -110 वर कॉल करून मार्गदर्शन घ्या.

तुमच्या टोमॅटोच्या पिकात उशिरा येणाऱ्या करपा रोगाची कोणती लक्षणे दिसून येतात? तुम्ही तुमचे पीक वाचविण्यासाठी काय उपाययोजना केल्या याबद्दलची माहिती आपल्या इतर शेतकरी मित्रांसह कमेंट्सद्वारे शेयर करा. सोबतच या लेखाला लाईक करायला आणि लेखावर कमेंट करायला विसरू नका. यासारख्या विविध पिकांच्या महत्वपूर्ण माहितीसाठी “शेतकरी डॉक्टर” चॅनेलला फॉलो करा. ही माहिती अधिक शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचविण्यासाठी पोस्ट लाईक आणि शेयर करायला विसरु नका.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (Frequently asked Questions):

1. महाराष्ट्रात टोमॅटो पिकाची सर्वात जास्त लागवड कुठे होते?

महाराष्ट्रात टोमॅटो पिकाची लागवड सध्या सर्वच जिल्ह्यांमध्ये होते परंतु सर्वात जास्त लागवड नाशिक, पुणे, अहमदनगर, सातारा जिल्ह्यांमध्ये होते.

2. उशिरा येणारा करपा (लेट ब्लाइट) कोणत्या बुरशीमुळे होतो?

उशिरा येणारा करपा (लेट ब्लाइट)रोग हा फायटोप्थोरा इन्फेस्टन्स नावाच्या बुरशीमुळे होतो.

3. करपा रोग कशामुळे होतो?

करपा रोग बियाणे व जमिनीतील बुरशीमुळे होतो. तसेच झाडाचे रोगग्रस्त अवशेष, हवा, पाणी व कीटकांमार्फत या रोगाचा प्रसार होतो.